KOLOREKTAL KANSERLER (BAĞIRSAK KANSERLERİ)  İÇİN TARAMA NE ZAMAN YAPILMALIDIR?

Kolorektal kanserlerin genel olarak poliplerden geliştiği kabul edilmektedir. Bu nedenle hem poliplerin bulunup polipektomi ile çıkarılması hem de kanserin erken tespit edilmesi için, düzenli aralıklarla birtakım testlerle kişilerin takip edilmesi önerilmektedir. Bu takip programları kişinin kolorektal kanser için taşıdığı risk durumuna göre değişmektedir.

Ortalama Riskli Kişilerde; Hem erkekler hem de kadınlar için ortalama riskli kişilerde kontrollere başlama yaşı 50’ dir. Bu amaçla aşağıdaki testlerden biri veya birkaçı hastalara önerilmektedir;

  • Gaytada gizli kan her yıl veya
  • Fleksible sigmoidoskopi her yıl 5 yılda bir veya
  • Kolonoskopi her 10 yılda bir veya
  • Double-contrast baryum enema her 5 yılda bir veya
  • CT kolonoskopi (virtual colonoscopy) her 5 yılda bir yapılması gerekmektedir.

Artmış Riskli Kişilerde; Bu kişilerde tarama programları yüksek risk nedeniyle daha erken yaşlarda, daha sık ve/veya daha duyarlı testlerle (örneğin kolonoskopi ile) planlanmalıdır.

  • Ailesinde birinci dereceden akrabasında (anne-baba,kardeş,veya çocuğunda) 60 yaşından önce bağırsak kanseri veya polibi öyküsü olanlarda  veya 2 tane birinci derece akrabasında herhangi bir yaşta bağırsak kanseri veya polibi öyküsü olanlarda tipik olarak 40 yaşında veya ailesinde kanser tespit edilen yaşın 10 yıl öncesinden tarama kolonoskopisi yapılmalı ve her 5 yılda bir tekrar edilmelidir.
  • Ailesinde birinci dereceden akrabasında (anne-baba,kardeş,veya çocuğunda) 60 yaşında veya sonrasında bağırsak kanseri veya polibi olanlarda  veya 2 veya daha fazla ikinci derece akrabasında (dede,anneanne-babaanne, hala, amca, dayı) kolorektal kanser öyküsü olan kişilerde kolonoskopi ile taramaya başlama yaşı 50’dir ve temiz gelen kişilerde tarama ortalama riskli insanlardaki gibi devam etmelidir
  • İkinci derece akrabalarında (dede, nine, hala, amca, dayı) veya 3.derece (büyük büyük baba-nine, kuzen) akrabalarında kolorektal kanser öyküsü olanlarda ortalama riskli kişiler gibi takip programı uygulanmalıdır.
  • Ailevi adenomatöz polipozis (FAP) veya herediter non-polipozis kolorektal kanser (HNPCC) gibi çok nadir görülen ancak genetik tabanlı kolon kanseri sendromlarında çok daha agresif tarama ve önleyici tedaviler uygulanmalıdır.
  • Ülseratif kolit veya Crohn’s hastalığında kolorektal kansere artmış risk söz konusudur. Buradaki tarama ise kaç yıldır hasta olunduğuna ve kolonun nekadarlık kısmının etkilenmiş olduğuna göre değişiklik göstermektedir.

SAYGILARIMLA…

Doç.Dr.Can KEÇE

Genel Cerrahi-Gastroenteroloji Cerrahisi ve Cerrahi Onkoloji Uzmanı

4365f-002.jpg

Editör: TE Bilisim